Meydan Sazı nedir? ne nemek? hakkında kısaca bilgi
Müzik-Dans Terimi Olarak Meydan Sazı
Bu sazımıza genel yerlerde ve meydanda çalınmasından dolayı meydan sazı denilmiştir. 12 teli bulunması nedeniyle bazı yörelerde 12 telli saz da denilmektedir. Meydan sazlarının bazıları kısa saplıdır. Bu da icraların bir kısmının sazın sapına kollarının yetişmemesinden dolayı sapları özel olarak kısaltılmasından ileri gelmektedir.
Meydan sazı bağlama ailesinin en büyük sazıdır. Sapında 30-32 perdesi vardır. En ince teli 35-40 numaradır. Daha ziyade kalın bam tellerine (Sargılı Tellere) ağırlık verilmektedir. Davudi bir sesi vardır. Gayet sade bir şekilde çalınır. Bağlama ailesinin bas sesli sazı da denilir. Fiziksel yapısı oldukça büyük olması nedeniyle icrası da oldukça zor olmaktadır. Bu nedenle icracılar meydan sazını çalmaktan kaçınmaktadırlar. Onun yerine biraz daha küçüğü olan divan sazını çalmayı tercih ederler. Fakat divan sazının da meydan sazının yerini tutması mümkün olamayacağından meydan sazının davudi sesi devamlı şekilde topluluk içerisinde aranır.
İcralarımızın pek çoğunun kolayı tercih etmeleri nedeniyle küçük sazlara sarılmakta ve halk musikimizin tınılarında belirgin bir tizlik hissedilmektedir. Bu tizliğin getirmiş olduğu cılızlık zeybeklerde ve kahramanlık türkülerinde bas seslere ne kadar ihtiyaç olduğunu açıkça göstermektedir.
Müzik-Dans Terimleri Sözlüğü (1164)
Bilgiyi Paylaşın:
Meydan Sazı terimi hakkında yorum yazabilirsiniz.
Meydan Sazı terimi hakkındaki yorumlar
Meydan Sazı hakkında henüz yorum yazılmamış. Üstteki formu kullanarak ilk yorumu yazabilirsiniz.
Meydan Sazı ile ilgili benzer terimler:
Çöğür:
Divan sazına yakın büyüklükte 9 ile 6 tel takılmakta ve 15 kadar perdesi bulunmaktadır. Alt iki tel La orta tellerin birisi La diğeri Re, Üst Teller Sol sesine akort edilir. Çöğür ile nefes, ayin ve semai gibi havalar çalınır, bugün daha ziyade curası çalınmaktadır.
Yeni yetişen gençlerimiz, cura bağlamadan az farklı bu saza çöğür diyerek, aslını curası ile karıştırmaktadırlar. Cura; adı geçen sazın bir oktav daha tizi ve küçüğüne denir.
Ney:
Ney içi boş kamıştan yapılmış nefesli bir musiki aletidir. Üflenen kısmına başpare denir. Seslerin temiz çıkmasını bu kısım sağlar. Üstte 6, Altta 1 deliği vardır. Ney çalana Neyzen çok nadir de Nayi denir.Her neyin bir oktav tiz yapılmışına nısfiye birbirlerinden yarım ses farklı akort da yapılmışına Ma'beyn denir.
Kaval:
İlk nefesli sazlardandır. Yurdumuzun her yerinde zevkle çalınıp dinlenen en hisli nefesli sazlarımızdandır. 30 ile 80 cm arasında çok çeşitli boyları vardır. Kamıştan, kemikten, ağaç ve metalden yapılır. En güzeli erik ağacından yapılan kavaldır. Kavallar dilli ve dilsiz olarak ikiye ayrılır. Üst yüzeyde 7 Altta 1 delik mevcuttur.
Kavallarda 2,5-3 oktav ses sahaları vardır. Ayrıca her yarım ses için yapılmış kavallar vardır.
Kanun:
Kanun'u aslen bir Türk olan ve Türkistan'ın Farab kasabasında doğan (870-950) zamanının büyük filozofu ve musiki bilgini olarak tanınan Farabi'nin icat ettiğini birçok kaynaklar belirtmektedir. Kanunda teller her ses için üçerli olarak 24-25 ses sıralanır. Toplam olarak 72 ile 75 tel takılır. Kanun her iki elin işaret parmaklarına takılan özel yüksüklere tutturulmuş 'BAĞA' mızraplarla tellere vurularak çalınır.kanunda 3.5 oktav ses aralığı vardır.